Các loại thuốc Tây chữa viêm xoang và những lưu ý khi dùng

Với sự phát triển mạnh mẽ của y học hiện đại, những loại thuốc tây chữa viêm xoang ngày càng phổ biến bởi khắc phục nhanh một số triệu chứng bệnh.

Tuy nhiên, phương pháp trị bệnh nào cũng có những mặc tích cực và hạn chế. Vậy ưu và nhược của phương pháp này là gì? Những loại thuốc Tây nào được dùng điều trị viêm xoang hiệu quả ngày nay? Khi dùng thuốc có cần lưu ý gì không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên.

I. Ưu và nhược điểm khi dùng thuốc tây chữa viêm xoang

Viêm xoang là tình trạng niêm mạc của hốc xoang bị sưng, tấy. Tùy vào vị trí viêm nhiễm mà bệnh phân ra thành viêm xoang sàng trước, viêm xoang sàng sau, viêm xoang bướm, viêm xoang trán. Bệnh tuy không quá nguy hiểm nhưng lại là một căn bệnh khó chữa, gây nhiều phiền toái trong đời sống như chảy dịch mũi, ngạt mũi, phù nề niêm mạc mũi. Nếu để lâu không chữa, bệnh sẽ chuyển sang mạn tính và để lại một số biến chứng nguy hiểm.

Do đó, việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời sẽ giúp điều trị bệnh hiệu quả. Một số biện pháp điều trị bệnh viêm xoang như dùng thuốc nam, đông y, tây y. Mỗi phương pháp có ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong khuôn khổ bài viết, chúng tôi xin giới thiệu ưu và nhược điểm của phương pháp dụng thuốc tây chữa viêm xoang.

Phương pháp điều trị viêm xoang bằng Tây y thường phát huy tác dụng nhanh với trường hợp cấp tính. Thuốc làm giảm nhanh các triệu chứng như chảy mũi, ngạt mũi, sưng phù nề ở hốc xoang…khiến người bệnh cảm thấy thoải mái, dễ chịu.

Tuy nhiên, không có phương pháp điều trị nào được xem là vạn năng. Nếu như các bài thuốc dân gian hay cách chữa viêm xoang bằng Đông y điều trị viêm xoang khá an toàn nhưng phát huy tác dụng chậm thì phương pháp điều trị Tây y thường chỉ khắc phục được triệu chứng của bệnh. Ngoài ra, khi dùng thuốc trong thời gian dài, thuốc phát sinh tác dụng phụ ảnh hưởng đến một số cơ quan khác trong cơ thể, điển hình là dạ dày.

II. Các loại thuốc tây dùng trong điều trị viêm xoang

Để điều trị viêm xoang mũi, người bệnh cần phải sử dụng thuốc. Dưới đây, Ths.BS Nguyễn Bạch Đằng – Học viện Quân y sẽ tư vấn cho người bệnh một số loại thuốc đặc trị viêm xoang hiệu quả sau:

1. Thuốc thông mũi

Những người bị viêm xoang không thể nào tránh khỏi tình trạng nghẹt mũ do dịch nhầy tiết ra trong quá trình viêm khiến cho bệnh nhân khó thở, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc. Những loại thuốc thông mũi có tác dụng giảm bít tắt đường thở do bệnh viêm xoang gây ra. Thuốc thông mũi và miệng OTC gồm Sudafed Actifed. thuốc xịt mũi gồm Phenylephrine và Oxymetazoline.

Những loại thuốc này được bác sĩ kê sẵn trong toa dưới dạng viên nén hay dạng lỏng để xịt mũi đều chứa hoạt chất phenylephrine và ephedrine. Hầu hết những dạng thuốc thông mũi đều cho kết quả tương tự nhau. Thuốc phát huy tác dụng nhanh chóng trong vòng 30-60 phút. Tuy nhiên, thuốc thông mũi có nhược điểm kém hiệu quả khi dùng lâu. Chính vì vậy, nhiều người có hiện tượng dùng lần một chỉ cần nhỏ 2-3 giọt, dùng ngày hôm sau phải tăng số lần nhỏ thuốc hơn. Hiện tượng nhờn thuốc xảy ra ở dạng xịt phổ biến hơn dạng viên nang.

2. Thuốc co mạch

Không thể phủ nhận được tác dụng của thuốc co mạch trong việc khắc phục các dấu hiệu viêm xoang hiện nay. Một số loại thuốc co mạch phổ biến như như naphazolin 0.05-0.1%, ephedrin 1-3%…Thuốc có tác dụng co mạch máu ở niêm mạc mũi, giảm tình trạng xung huyết, giúp cho đường thở được thông thoáng nhanh chóng và duy trì trong vài giờ liền.

Bên cạnh những ưu điểm trên thì khi dùng thuốc co mạch để điều trị bệnh viêm xoang, người bệnh cần lưu ý thuốc dùng nhiều và dùng trong thời gian dài dễ gây hiện tượng lờn thuốc. Do đó, người bệnh chỉ nên dùng từ 5-7 ngày cho một đợt điều trị để tránh thuốc làm giảm tính đàn hồi của mạch máu trong niêm mạc mũi, làm hư hệ thống lông chuyển – màng nhầy, đáp ứng của niêm mạc mũi với thuốc giảm.

Thuốc co mạch không được chỉ định cho trẻ dưới 2 tuổi và cần thận trọng khi dùng cho trẻ em dưới 7 tuổi.

3. Thuốc sát khuẩn

Một số thuốc sát khuẩn thường dùng để trị viêm xoang là argyrol. Đây là sản phẩm chứa nitrat bạc có vai trò sát khuẩn, đồng thồi giúp cho niêm mạc săn lại, hạn chế xuất tiết nên trẻ em cũng có thể dùng được. Tuy nhiên, thuốc sát khuẩn cần được bảo quản đúng cách, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời để tránh lớp nitrat bạc bị phân hủy gây viêm niêm mạc.

Thuốc sát khuẩn trên không áp dụng cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Thay vào đó, bậc phụ huynh có thể dùng Nacl nồng độ 0.9% nhỏ cho trẻ. Tương tự như thuốc co mạch, thuốc sát khuẩn không được dùng trong nhiều ngày liên tục vì sẽ gây viêm mũi do thuốc.

4. Thuốc kháng viêm

Thuốc kháng viêm chứa corticoid kết hợp với dùng kháng sinh có tác dụng ức chế sưng viêm, phù nề niêm mạc mũi và triệu chứng viêm xoang. Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi bị viêm mũi, viêm xoang nhiễm trùng được biểu hiện bằng các triệu chứng nước mũi đặc, màu xanh, có mùi hôi tanh…

Không tùy tiện dùng thuốc để chống nghẹt mũi, sổ mũi vì thuốc có tác dụng phụ. Thời gian dùng thuốc điều trị bệnh không quá 7 ngày. Nhóm thuốc kháng viêm trên không dùng cho phụ nữ có thai và phụ nữ đang cho con bú. Người bệnh dùng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ.

5. Sử dụng thuốc kháng Histamin

Histamin là chất trung gian đóng vai trò quan trong trong phản ứng dị ứng. Khi bị tác nhân dị ứng kích thích, bạch cầu trong máu và mô phóng sẽ giải phóng ra histamin gây những phản ứng chảy mũi sưng viêm niêm mạc. Để ức chế histamin trên, bạn cần bổ sung thuốc kháng histamin để điều trị viêm xoang.

Những loai thuốc kháng này có tác dụng loại bỏ những triệu chứng sổ mũi, ngứa mũi nhưng không có tác dụng giảm ngạt mũi. Do đó, nếu bị ngạt mũi nặng, người bệnh có thể thêm thuốc thông mũi như  claritin-D hoặc allegra-D.

Tuy nhiên, thuốc kháng Histamin chỉ có tác dụng điều trị dị ứng chứ không điều trị được nguyên nhân nên không thể giúp người bệnh khỏi hoàn toàn. Do đó, điều quan trọng nhất để điều trị viêm xoang là tìm căn nguyên gây bệnh thì mới có thể điều trị được.

6. Thuốc kháng sinh

Mục đích chính của điều trị bệnh viêm xoang là quét sạch vi khuẩn, vi rút, tác nhân gây bệnh ra khỏi xoang. Để làm được điều này, thuốc kháng sinh là trợ thủ đắc lực nhất giúp giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và giảm nguy cơ bị viêm xoang mãn tính. Thuốc điều trị bệnh viêm xoang phổ biến là doxycycline , amoxicillin, hoặc thuốc kết hợp trimethoprim – sulfamethoxazole.

Trong một số trường hợp viêm xoang cấp tính nhưng chưa có biến chứng, người bệnh có thể dùng penicillin tổng hợp như thuốc kháng sinh amoxicillin. Loại thuốc này tương đối rẻ. Một số tác dụng phụ có thể gặp phải là phát ban, sưng họng, khó chịu ở dạ dày.

Những người dị ứng với penicillin có thể dùng thuốc kháng chứa sulfur tên là trimethoprim – sulfamethoxazole hoặc TMP/ SMX (như cotrim, bactrim,  hoặc septra). Loại thuốc này chống chỉ định cho người dị ứng sulfur.

Những đối tượng đã từng điều trị viêm xoang cấp vài lần hoặc những đối tượng bị viêm xoang có thể đề kháng với thuốc amoxicillin hay TMP/ SMX. Lúc này, những loại cephalosporin và penicillin tổng hợp mới có thể tiêu diệt phần lớn vi khuẩn kháng thuốc gây bệnh viêm xoang.

Tuy nhiên, dùng thuốc kháng sinh quá mức có thể dẫn đến hiện tượng kháng thuốc của vi khuẩn. Vì vậy, những loại kháng sinh như amoxicillin chỉ nên dùng từ 2-3 tuần. Một quy luật đơn giản khi dùng kháng sinh là sử dụng cho đến khi triệu chứng biến mất rồi sau đó tái sử dụng trong 1 tuần tiếp sau đó.

Trong trường hợp tình trạng nhiễm trùng không dịu bớt hoặc viêm xoang tái phát, bác sĩ có thể dùng một số loại kháng sinh mới.

III. Những điều cần biết khi dùng thuốc Tây chữa viêm xoang

Muốn hiểu rõ viêm xoang, người bệnh cần hiểu rõ các giai đoạn của bệnh để có phác đồ điều trị phù hợp. Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

1. Không tự ý mua thuốc điều trị viêm xoang theo kinh nghiệm

Để điều trị bệnh viêm xoang, điều quan trọng nhất là phải dẫn lưu được mủ trong hốc xoang ra ngoài. Tiếp đó, phục hồi chức năng lông chuyển tại vùng niêm mạc xoang. Việc vội vàng mua thuốc tây theo kinh nghiệm của bản thân tiềm ẩn tác dụng phụ nguy hiểm.

Khi bị viêm xoang, nhất là viêm xoang mạn tính, bệnh nhân không được tự ý mua thuốc kháng sinh và dùng một cách “vô tội vạ” trong thời gian dài với liều cao, điều này khiến cho vi khuẩn có lợi trong cơ thể bị tiêu diệt, đồng thời gây tình trạng kháng thuốc. Theo PGS… cho rằng, điều trị viêm xoang mạn tính bằng thuốc kháng sinh không mang nhiều lợi ích mà cần dẫn lưu mủ ra ngoài mới là yếu tố quan trọng.

2. Không được lạm dụng thuốc

Khi sử dụng các thuốc co mạch tại chỗ để giảm nhanh triệu chứng nghẹt mũi, cần lưu ý không dùng thuốc quá 7 ngày cho một đợt điều trị vì nếu quá thời gian trên, mạch máu ở xoang mũi ngày một giãn nở, mất dần chức năng sinh lý tự nhiên, lâu dần dẫn đến tình trạng sung huyết, bội nhiễm do lạm dụng thuốc.

3. Tuân thủ liệu trình dùng thuốc chữa bệnh

Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh cần chú ý đến liệu trình mỗi đợt điều trị. Chẳng hạn, thời gian dùng nhóm thuốc kháng sinh cho mỗi đợt điều trị từ 5-7 ngày. Tuy nhiên, nhiên, khi dùng từ 2-3 ngày, người bệnh thấy triệu chứng bệnh đã khỏi nên tự ý ngưng dùng thuốc. Hay như với những thuốc thảo dược đặc trị viêm xoang, lẽ ra nên uống từ 2-3 tháng, nhiều trường hợp phải uống tận sáu tháng mới ngăn chặn bệnh tái phát, tuy nhiên người bệnh lại vội vàng dừng lại khi mới dùng được vài tuần, 1 tháng vì nóng lòng muốn nhanh khỏi bệnh và không đủ kiên trì.

Việc uống thuốc theo đúng chỉ định giúp ổn định lượng thuốc trong huyết tương để đạt nồng độ tối thiểu có tác dụng với bệnh viêm xoang. Ngược lại, nếu nồng độ thuốc dưới ngưỡng có tác dụng do người bệnh chưa dùng đủ liều hoặc dùng thuốc chứa đủ thời gian sẽ khiến bệnh không được điều trị triệt để, dễ phát bệnh lại.

Vì vậy, khi dùng thuốc tây điều trị bệnh viêm xoang, người bệnh cần đảm bảo tuân thủ đủ số liều/lần/ngày và tuân thủ phác đồ điều trị thì mới mong khỏi bệnh, ổn định dài lâu.

4. Sử dụng thuốc đúng cách

Dùng thuốc đúng cách, nhất là thuốc nhỏ mũi sẽ giúp cho thuốc thấm đều giúp cho việc điều trị diễn ra thuận lợi hơn. Trước khi nhỏ mũi, người bệnh cần xì hoặc hút hết mủ,dịch nhày ứ đọng trong hốc mũi rồi nhỏ thuốc thì mới có tác dụng. Với trẻ em chưa biết xì mũi, dịch nhầy cần được hút nhẹ nhạng, đúng cách.

Khi nhỏ mũi, tư thế tốt nhất là nằm ngửa hoặc ngửa cao đầu để thuốc chảy ngược vào hốc mũi. Sau khi nhỏ thuốc, nên hít nhẹ hoặc day nhẹ cánh mũi để thuốc thẩm thấu nhanh hơn. Đối với các loại thuốc kháng histamin và thuốc chứa corticoid, những loại thuốc này tiềm ẩn khá nhiều tác dụng phụ. Do đó, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để điều trị đúng cách.

5. Dự phòng tái phát sau khi khỏi bệnh

Sau khi dùng thuốc và khỏi bệnh, người bệnh cũng cần áp dụng một số biện pháp dự phòng để tránh bệnh tái phát và duy trì sức khỏe cho xoang mũi. Để dự phòng đúng cách, người bệnh cần tuân thủ những điểm sau:

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài đường hoặc khi tiếp xúc với môi trường không có lợi cho hô hấp.
• Sử dụng thuốc dự phòng vào thời điểm chuyển mùa, đảm bộ độ PH của mũi luôn ở mức trung tính (7.5) vì môi trường này giữ cho xoang ẩm, ấm, lông chuyển hoạt động bình thường để cuốn bụi bẩn và dịch nhầy ra ngoài.
• Thường xuyên vệ sinh mũi họng bằng nước ấm.
• Người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học và chế độ sinh hoạt lành mạnh để nâng cao sức đề kháng, chống chọi được vi khuẩn, vi rút gây bệnh.

Cho đến hiện nay, dùng thuốc tây chữa viêm xoang vẫn là cách được nhiều người áp dụng để trị bệnh. Trong quá trình điều trị, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, nếu phát hiện có điều gì bất thường, người bệnh cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để có điều hướng kịp thời. Đồng thời, không chủ quan, ỉ i vào thuốc tây mà cần sớm chủ động phòng bệnh tái phát. Chúc bạn sớm khỏi bệnh.

Tổng hợp: Hạ Vy

Thông tin hữu ích khác: Cách chữa viêm xoang bằng cây cỏ hôi được nhiều người áp dụng và thành công